Jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym?

Często słyszane w pracy – „nie chce mi się”, nie zawsze jest objawem lenistwa. Wypalenie zawodowe masowo dotyka ludzi w różnym wieku. Dotyczy to głównie osób znajdujących się na stanowiskach kreatywnych, ale nie jest to reguła. Jak je rozpoznać? I gdzie szukać pomocy?

Motywacja to między innymi zaangażowanie. To czynniki, które pobudzają człowieka do działania. Często powodowana stresem, czy formą gratyfikacji bywa skuteczna. Ale faktem jest, że u każdego działa w inny sposób i nie należy spłycać jej tylko do tych form. Zaangażowany szef, wysokie premie i bonusy to na ogół zmotywowani pracownicy, prawda? Ale czy na pewno?

Czym jest wypalenie zawodowe i jak je rozpoznać?

Wypalenie zawodowe to między innymi zanik motywacji i chęci do działania. Długotrwały stres, chroniczne zmęczenie, brak rozwoju i satysfakcji z pracy to tylko kilka przyczyn tego stanu. Obecnie ten problem dotyka miliony ludzi na całym świecie. Wiąże się to bezpośrednio z wysokim zaangażowaniem emocjonalnym pracownika. Zaczynamy od wzmożonej aktywności, a nasz zapał do pracy zmienia się w pracoholizm. Tak bardzo chcemy coś osiągnąć, że w trakcie tego procesu, wypalamy się.

Oto 10 stopniowe etapy, wyróżnione w książce Pomaganie męczy: wypalenie w pracy zawodowej – Jörga Fenglera:

1. Grzeczność i idealizm
2. Przepracowanie
3. Uprzejmość przychodząca z coraz większym trudem
4. Poczucie winy
5. Coraz większy wysiłek, by zachować uprzejmość i wywiązywać się z obowiązków
6. Brak sukcesów
7. Bezradność
8. Utrata nadziei
9. Wyczerpanie, awersja do zadań, apatia, złość i sprzeciw
10. Wypalenie

Wypalenie to nie brak motywacji, który można skutecznie przezwyciężyć premią czy pochwałą szefa. To długotrwały stan, odbierający satysfakcję z wykonanych obowiązków, który należy leczyć.

Jak rozpoznać, że brak motywacji do pracy to coś więcej niż zły dzień?

Najczęstsze objawy wypalenia to między innymi:

– fizyczne objawy własnego organizmu tj.: wyczerpanie, brak snu, osłabienie, bóle głowy i pleców, nieoczekiwane przeziębienia, obniżona odporność, nadciśnienie i napięcia mięśniowe;

– związane ze sferą emocjonalną: stany lękowe, depresja, zniechęcenie, wahania nastrojów, samokrytycyzm, pesymizm, znudzenie, problemy z koncentracją, powrót uzależnień, izolacja, wahania nastrojów, trudność w relacjach;

– zachowanie w stosunku do pracy: obniżenie motywacji i więzi z zespołem, zaniedbania, szybka utrata zapału, brak satysfakcji z wykonywanej pracy, poczucie niekompetencji, nieobecność, mniejsze przykładanie się do obowiązków, popełnianie prostych błędów, brak chęci do pójścia do pracy, negatywne nastawienie do zmian w firmie i jej klientów, częstsze wychodzenie przed końcem, powodowanie konfliktów;

Gdzie szukać pomocy, kiedy praca jest problemem?

Wypalenie to długi proces, który niekoniecznie przemija. Dlatego tak ważna jest szybka diagnoza problemu. Tłumienie w sobie emocji jedynie pogorszy sytuację i sprawi, że jedynym ratunkiem będzie rzucenie pracy.

– Porozmawiaj z szefem o swoim przepracowaniu. Brak motywacji do pracy okupiony pracoholizmem to nie tylko wina pracownika, ale i szefa. Przy dobrej komunikacji między przełożonym, a pracownikiem, można wspólnie zaradzić problemowi.

– Weź urlop. Z tego względu na chwilę zupełnie odetnij się od pracy i skup swoje myśli na bliskich i własnych pasjach.

– Umów się na terapię i przepracuj swoje problemy.

– Odważ się na zmianę stanowiska. Być może problem leży w wykonywanych obowiązkach i to jeszcze nie czas na zarządzanie ludźmi lub branie na siebie odpowiedzialności.

– Zmień pracę. Jeśli wszystko zawiodło w ostateczności powinieneś się przenieść, być może nowe otoczenie podziała stymulująco.

Co jest lepsze niż leczenie? Zapobieganie wypaleniu

J. Fengler wymienił zachowania odpowiedzialne za pojawienie się objawów. Są to m.in. poczucie niekompetencji, nierealne wymagania względem siebie, brak nadzoru, przerastająca odpowiedzialność za współpracowników, idealizacja przekonania o własnej skuteczności i brak dystansu do siebie.

Zwróć, więc uwagę na te kwestie i gdy rozpoznasz u siebie fazę wypalenia, koniecznie zmień swój tryb życia. Zaczynając od pracy:

– pozwalaj sobie na więcej przerw,

– nie bierz na siebie wymagających zadań,

–nie bierz nadgodzin, a urlop,

– zadbaj o swoje życie prywatne, odciągnij myśli od pracy,

– znajdź nowe pasje, albo powróć do starych,

– znajdź sobie cel,

– zadbaj o sen i dobry wypoczynek,

– ustal granice i naucz się dystansu do pracy.