Nieśmiałość jest postrzegana jako cecha, która może utrudniać dzieciom wchodzenia w kontakty towarzyskie z rówieśnikami oraz osobami dorosłymi. Nieśmiałe dzieci zwykle chcą rozpoczynać rozmowy i zabawy z innymi maluchami, jednak blokuje je lęk przed ośmieszeniem się lub brakiem zainteresowania ze strony innych. Jak pomóc nieśmiałemu dziecku? Co zrobić, aby nie obawiało się ono wchodzenia w kontakty towarzyskie?

Czym jest nieśmiałość?

Nieśmiałość definiowana jest jako zahamowanie w kontaktach międzyludzkich, a także skrępowanie, utrudniające nawiązywanie relacji z innymi. Nieśmiałość nie jest jednak tożsama z fobią społeczną, dlatego tych dwóch pojęć nie należy mylić. Dziecko, które jest nieśmiałe, zwykle przejawia następujące zachowania:

• unika sytuacji, w których musi nawiązać nowe kontakty towarzyskie;
• mówi cicho, ma ograniczoną komunikację niewerbalną (gesty, mimikę);
• nie chce zwracać na siebie uwagi.

Dodatkowo mogą pojawić się symptomy fizjologiczne takie jak zaczerwienienie na twarzy, suchość w ustach, przyspieszony rytm serca. Nieśmiałość może również wpływać negatywnie na samoocenę, ponieważ dziecko obawia się nowych kontaktów i sytuacji towarzyskich, a tym samym może postrzegać się jako mało pewne siebie. Osoby nieśmiałe często są postrzegane przez innych jako nieprzystępne, a nawet nieżyczliwe. Warto jednak zaznaczyć, że nieśmiałość nie jest wcale złą cechą, ponieważ może uchronić dziecko przed różnymi trudnymi zdarzeniami. Z drugiej strony mało pewna osoba może wpadać we frustrację i obawiać się nowych miejsc, na przykład przedszkola, szkoły, a później studiów lub miejsca pracy. 

Problemy nieśmiałych dzieci

Niestety nieśmiałe dzieci rzadziej wchodzą w kontakty towarzyskie, a tym samym mają zwykle mniej znajomych. Oczywiście mogą mieć przyjaciół, jednak zwykle nie koncentrują się na relacjach międzyludzkich. Tym samym takie maluchy są rzadko zapraszane na przyjęcia, urodziny, a później także na randki. W przyszłości, już jako osoby dorosłe, mogą mieć trudności z wejściem do nowego miejsca, na przykład do środowiska pracy, przez co są negatywnie postrzegane, zajmują niższe stanowiska. Oczywiście współcześnie w wielu branżach nieśmiałość wcale nie jest wadą. Mowa tutaj o pracach zdalnych, związanych z działaniem typowo indywidualnym jak to bywa w branży IT, w pisaniu tekstów, tworzeniu grafik do Internetu. 

Jak pomóc, gdy dziecko jest nieśmiałe?

Wielu rodziców obawia się o to, czy nieśmiałe dziecko poradzi sobie w szkole, a później w innych miejscach i różnych sytuacjach towarzyskich. Warto wiedzieć o tym, że dziecku można pomóc, chociaż nie da się całkowicie zmienić jego osobowości i wyeliminować nieśmiałości. Do działań, które mogą podjąć rodzice, należy:

• zwrócenie uwagi na to, w jakich sytuacjach pojawia się nieśmiałość u dziecka – przykładowo niektóre maluchy obawiają się kogoś z grupy rówieśniczej, albo wręcz przeciwnie – osób dorosłych;
• modelowanie zachowań społecznych dziecka, a więc pokazanie mu na swoim przykładzie różnych działań – rodzic może na przykład mówić „dzień dobry” jako pierwszy w momencie, gdy spotyka znajomych, albo też może być przyjazny dla innych;
• ćwiczenie z dzieckiem trudne sytuacje społeczne w domu, w warunkach spokojnych i komfortowych, jednak nie należy robić tego publicznie, aby nie ośmieszyć malucha;
• organizowanie spotkań z innymi dziećmi w domu, a więc na przykład zrobienie urodzin dla dziecka;
• łączenie nieśmiałości z czymś pozytywnym, na przykład wskazanie, że wielu znanych aktorów także jest nieśmiałych, a mimo to osiągneli sukces.

W sytuacji, gdy dziecko przejawia nasilone objawy nieśmiałości, a do tego pojawia się lęk w sytuacjach społecznych lub zachowania depresyjne, dobrze skontaktować się ze specjalistą, a więc psychologiem lub pedagogiem.

Rodzice powinni również zwrócić uwagę nauczycieli, w przedszkolu lub szkole, na problem z nieśmiałością dziecka. Chodzi o to, aby wychowawca nie krytykował dziecka, tylko pomagał mu w trudnych sytuacjach. W ten sposób można zadbać o to, aby maluch czuł się komfortowo nie tylko w domu, ale również poza nim. Nieśmiałość sama w sobie nie jest złą cechą, jednak ważne jest stworzenie dziecku spokojnych warunków do jej przełamania.