Kim jest Horward Gardner?
Amerykański psycholog, neurolog, profesor Uniwersytetu Harvarda i Bostońskiego, doktor Honoris Causa. Twórca teorii inteligencji wielorakich.
Główne założenia
Każda osoba posiada wszystkie typy inteligencji. • Są one w różnym stopniu rozwinięte. • Wszystkie inteligencje współpracują ze sobą i tworzą profil inteligencji. • Profil ten jest dynamiczny –zmienia się w trakcie rozwoju osoby. • Poznanie profilu pozwala odkryć wachlarz ludzkich możliwości.
Teoria Wielorakich Inteligencji stworzona została przez dr Howarda Gardnera (profesora Uniwersytetu Harvarda) w 1983 roku i zrewolucjonizowała sposób myślenia o inteligencji i uczeniu. Tradycyjnie opierano się na testach IQ, które wykazały, że jesteś „mądry”, „normalny” lub „wadliwy”. Gardner pokazał i udowodnił , że inteligencja jest dynamiczna i wielopłaszczyznowa, wykracza poza zdolności lingwistyczno-logiczne, które tradycyjnie testujemy i oceniamy w nauczaniu.
8 inteligencji według Gardnera
Profesor Gardner wyróżnia osiem typów inteligencji.
- językowa
- matematyczno – logiczna
- ruchowa
- wizualno – przestrzenna
- muzyczna
- przyrodnicza
- intrapersonalna
- interpersonalna
Inteligencja językowa
Ten typ inteligencji charakteryzuje się umiejętnością wyrażania myśli i idei poprzez słowo.
Ludzie, u których dominuje ów rodzaj inteligencji lubią czytać, pisać, mają bogate słownictwo, są elokwentni. Można powiedzieć, że zamiast obrazami, myślą raczej słowami. Chętnie grają w różne gierki słowne, są mistrzami gry w scrabble.
Dzieci z tym typem inteligencji lepiej zapamiętują informacje i szybko uczą się języków obcych. Ponadto są wrażliwe na słowo, jego dźwięk, brzmienie, rytm. Często uczą się czytać na długo przed pójściem do szkoły. Inteligencja językowa może dominować w takich zawodach jak pisarz, dziennikarz, poeta, specjalista od reklamy.
Inteligencja logiczno-matematyczna
Rodzaj inteligencji oparty na myśleniu przyczynowo- skutkowym. Ten, u którego dominuje właśnie ten typ inteligencji odbiera rzeczywistość poprzez ciągi zdarzeń. Charakteryzuje go umiejętność logicznego myślenia i kreatywnego rozwiązywania problemów. Ten typ inteligencji jest najbardziej zbliżony do inteligencji ocenianej w testach IQ.
Dzieci z rozwiniętą inteligencją matematyczną lubią rozwiązywać łamigłówki i robić różnego rodzaju eksperymenty. Lubią same dochodzić do rozwiązań i szybko się tego uczą. Nie mają problemów z przedmiotami ścisłymi. Lubią konkretne działanie. Twarde fakty, dowody, nauka- to jest to co im odpowiada. Brak konkretu, chaos, nieporządek wyprowadza ich z równowagi.
Człowiek u którego dominuje ten typ inteligencji może świetnie odnaleźć się na przykład w zawodzie matematyka, informatyka, prawnika, architekta, naukowca.
Inteligencja przyrodnicza
Tym typem inteligencji obdarzeni są ludzie wrażliwi na naturę. Kontakt z przyrodą, ze zwierzętami jest dla nich bardzo ważny. Lubią i umieją obserwować naturę i wyciągać wnioski ze środowiska.
Inteligencja muzyczna
Ten typ inteligencji charakteryzuje się wrażliwością na dźwięki. O ludziach obdarzonych inteligencją muzyczną mówimy, że mają dobry słuch, czy poczucie rytmu. Ciągle coś podśpiewują, w muzyce odnajdują również sposób na pozbycie się trudnych emocji.
Dzieci, u których dominuje ten rodzaj inteligencji bardzo dużo śpiewają, tańczą, próbują grać na różnych instrumentach, uwielbiają słuchać muzyki.
W przyszłości mogą próbować swoich sił na scenie- śpiewać grać, kształcić się muzycznie, pracować jako nauczyciel śpiewu.
Inteligencja przestrzenna
O ludziach obdarzonych tym rodzajem inteligencji mówimy, że mają dobrą orientację w terenie. Rozumieją otoczenie poprzez obraz, kształty. Dzieci u których dominuje ów typ inteligencji uwielbiają wszelkiego rodzaju prace plastyczne, jak również układanie klocków, puzzli, łatwo uczą się czytania map, są bardzo kreatywne.
Człowiek, u którego dominuje inteligencja przestrzenna świetnie odnajduje się w zawodach takich jak kierowca, pilot, rzeźbiarz, malarz, architekt, przewodnik wycieczek, geograf, fotograf, grafik.
Inteligencja cielesno-kinestetyczna
Ludzie obdarzeni tym typem inteligencji wyrażają siebie poprzez ruch. Są świadomi własnego ciała i uwielbiają taniec oraz sport.
Dzieci, u których dominuje ten rodzaj inteligencji nie mogą usiedzieć na miejscu. Określane mianem „żywego srebra”, czasem też podejrzewane o nadpobudliwość.
Najlepiej uczą się poprzez doświadczanie rozmaitych bodźców, poprzez ruch i aktywność. Siedzenie w szkolnej ławce raczej nie sprawia im przyjemności i jest mniej efektywne niż aktywne przyswajanie wiedzy. Jako dorośli odnajdują się w zawodach takich jak tancerz, sportowiec, aktor.
Inteligencja interpersonalna
Inaczej można ją nazwać inteligencją emocjonalną. Ludzie obdarzeni tym typem inteligencji są empatyczni, umieją odczytywać własne i cudze emocje, zmiany nastroju i intencje.
Dzieci, które posiadają ten rodzaj inteligencji łatwo nawiązują kontakty, są komunikatywne, asertywne, dobrze sobie radzą w grupie. Lubią przebywać wśród ludzi, są otwarte i tolerancyjne. Umieją słuchać.
Dorośli, u których dominuje ten typ inteligencji świetnie odnajdą się w zawodach takich jak terapeuta, nauczyciel, psycholog, jak również w dziedzinach artystycznych. Można powiedzieć, że ów typ inteligencji wspomaga wszystkie pozostałe i jest niezwykle przydatny w każdej sferze życia.
Inteligencja intrapersonalna
Odznacza się wiedzą o sobie samym, własnych emocjach i cechach. Ludzie obdarzeni tym rodzajem inteligencji są określani mianem indywidualistów. W życiu kierują się intuicją i tym co jest najlepsze dla nich samych. Podążają własną ścieżką niezależnie od opinii innych.
Zawody, w których odnajdą się osoby obdarzone tym typem inteligencji to wszystkie, w których wymagana jest praca własna i umiejętność samoorganizacji. Ten rodzaj inteligencji, tak samo jak inteligencja emocjonalna również przydaje się we wszystkich dziedzinach życia.
Najprościej rzecz ujmując, typy inteligencji to zbiór różnych predyspozycji, jakimi różni ludzie w różnym stopniu dysponują. Cechy, których jest u danej jednostki najwięcej określają właśnie jaki typ inteligencji u tej osoby dominuje.
Gardner dokonał podziału inteligencji na 8 odrębnych bloków. Wartości typów inteligencji różnią się pomiędzy różnymi społeczeństwami, według tego, co dla danego społeczeństwa jest potrzebne, użyteczne i cenione. Do pomiaru typów inteligencji stosuje się inne testy aniżeli w przypadku standardowych badań pomiaru IQ. Dokonuje się obserwacji jednostki w różnych sytuacjach życiowych i tego, jak sobie w nich radzi.
Nowe rodzaje inteligencji
W ostatnim czasie dr Gardner rozszerzył swoją koncepcję o jeszcze dwa inne rodzaje inteligencji, a mianowicie inteligencję egzystencjalną oraz inteligencję moralno-etyczną. Inteligencja egzystencjalna. Jej zrozumienie i identyfikacja są trudne do opisania w sposób na tyle ścisły jak to się dzieje w przypadku ośmiu podstawowych rodzajów inteligencji. Inteligencja egzystencjalna wiąże się ze sprawami ostatecznymi i większymi obawami o życie duchowe. Stąd pytania o cel życia, pochodzenie człowieka i jego los po śmierci.
Osoby o inteligencji egzystencjalnej odbierają energię i mają dostęp do informacji bez możliwości wyjaśnienia skąd posiadają te dane. Niejako w sposób intuicyjny pobierają wskazówki od osób, otoczenia, z miejsc, z rzeczy i łączą je w całość. Inteligencja moralno-etyczna. Według dr Gardnera trudno jest w sposób jednoznaczny zdefiniować ten rodzaj inteligencji. Profesor twierdzi jednak, że jest coś takiego co można określić jak wysokie poczucie moralności (niekoniecznie związane z religią) rozumiane jako rodzaj osobowości, indywidualności, woli która się rozwinęła. Inteligencja ta koncentruje się wokół najwyższej realizacji ludzkiej natury.