Dystymia, siostra depresji.
Na czym polega to zaburzenie?
Depresja w ostatnich latach urosła do rangi choroby cywilizacyjnej. Dotyka osoby w różnym wieku, coraz częściej również dzieci. Istnieje jednak co najmniej kilka rodzajów depresji lub przypominających ją zaburzeń. Dystymia jest jednym z nich, a o jej bliskości z depresją świadczy fakt, że jest nazywana jej siostrą. Co to jest dystymia i jak ją rozpoznać?
Objawy dystymii – czym różni się od depresji?
Szacuje się, że dystymia dotyka od 3 do 5 proc. populacji, z czego bardziej narażone są na nią kobiety. Czym dokładnie charakteryzuje się to zaburzenie? Dystymia jest przewlekłym i uporczywym obniżeniem nastroju. Jej objawy są łagodniejsze od depresji, a w przebiegu choroby rzadziej pojawiają się skrajne reakcje jak np. myśli samobójcze. Trzeba też zauważyć, że dystymia nie jest jednocześnie zwykłą chandrą czy przygnębieniem spowodowanym gorszymi chwilami. Dystymia, mimo że nie dezorganizuje życia w tak dużym stopniu jak depresja, znacząco wpływa na pogorszenie jego jakości oraz wymaga specjalistycznej konsultacji i leczenia. Najczęstsze objawy dystymii to:
- obniżenie nastroju
- przewlekłe zmęczenie psychiczne i fizyczne
- utrata zdolności odczuwania przyjemności (nawet podczas wykonywania ulubionych do tej pory czynności)
- niska samoocena
- ciągłe rozdrażnienie
- uczucie bezsensu i znudzenia
- możliwe zaburzenia snu oraz stany lękowe.
Uznaje się, że w przypadku dystymii, obniżenie nastroju trwa co najmniej 2 lata. Osoby zmagające się z dystymią najczęściej nie zaniedbują swoich obowiązków (tak zawodowych, jak i osobistych), co może powodować że ich bliscy nie dostrzegają zmian zachodzących w ich zachowaniu, a sami chorzy później zgłaszają się do specjalisty. Dystymia różni się więc od depresji (szczególnie jej najgroźniejszej postaci: depresji endogennej) intensywnością objawów, ale nadal jest poważnym schorzeniem. W przypadku braku odpowiedniej diagnostyki i leczenia, możliwe jest odczuwanie jej objawów nawet przez całe życie.
Przyczyny dystymii – kto jest narażony?
Dystymia może występować samoistnie lub razem z innymi zaburzeniami (nazywana jest wówczas wtórną). To, dlaczego się pojawia nie zostało jednak do tej pory wyjaśnione naukowo, a badacze wciąż dochodzą do różnych wniosków. Część z nich obarcza winą za dystymię genetykę, inni czynniki psychospołeczne. Kogo najczęściej dotyka dystymia? Nie bez znaczenia jest wiek:
- dzieci, a najczęściej nastolatkowie (0,6 – 4,6 proc. populacji)
- osoby młode, w wieku 20-30 lat (1,6 – 8 proc. populacji).
Osoby starsze, co prawda rzadziej chorują na dystymię, może być to jednak związane z faktem, że rozwijają się u nich poważniejsze zaburzenia. Naukowcy, którzy dostrzegają związek zapadalności na dystymię z czynnikami genetycznymi, twierdzą też że są na nią bardziej narażone osoby spokrewnione w pierwszym stopniu z chorymi na depresję endogenną.
Dystymia, mimo że często jest nazywana lżejszą postacią depresji, w ogromny sposób wpływa na życie chorego i jego bliskich. Wystarczy wyobrazić sobie brak zdolności do odczuwania jakiejkolwiek przyjemności, poczucie beznadziei oraz przekonanie, że już nigdy nie wydarzy się coś dobrego. Takie odczucia i myśli posiadają właśnie osoby zmagające się z dystymią. Do tego dochodzą jeszcze takie kwestie jak uczucie ciągłego napięcia psychicznego, zaburzenia łaknienia i snu. Życie z dystymią jest niezwykle wykańczające dla chorego, może znacząco też wpływać na kontakty z innymi osobami. I dlatego, nie wolno bagatelizować tej choroby.
Rozpoznanie i leczenie dystymii – jak długo trwa?
Rozpoznanie dystymii leży w gestii lekarza psychiatry. Diagnozę stawia się zaś na podstawie rozmowy z pacjentem, oceny jego zachowania oraz czasu, przez jaki utrzymują się objawy (naukowcy uważają, że o dystymii można mówić, jeśli przynajmniej 2 objawy trwają od co najmniej 2 lat u dorosłego i rok u dziecka). Potwierdzenie schorzenia wymaga więc regularnych wizyt u psychiatry przez dłuższy okres czasu. Co po diagnozie? Lekarze najczęściej stosują farmakoterapię połączoną z psychoterapią.
Leki, które wykorzystuje się do leczenia dystymii to:
- selektywne inhibiotory wychwytu zwrotnego serotoniny
- trójpierścienne leki przeciwdepresyjne
- inne leki stosowane w leczeniu depresji.
Połączenie farmakologii z celowaną psychoterapią ma za zadanie złagodzić objawy dystymii, zapobiec ich nawrotom oraz poprawić jakość życia. Nie jest to jednak szybki i łatwy proces. Leczenie dystymii może trwać nawet kilkanaście miesięcy, a jego pierwsze efekty będą widoczne nie szybciej niż po kilku tygodniach. Z całą pewnością, warto jednak podjąć się leczenia – dla dobra własnego i swoich bliskich. Z dystymią można wygrać, a walka może być początkiem nowego, pięknego i satysfakcjonującego etapu w życiu.