Często rodzice zmagają się z wyzwaniem zmiany niegrzecznego zachowania swoich dzieci. Jednym z skutecznych narzędzi wychowawczych jest kontrakt rodzinny, inaczej zwany kontraktem behawioralnym. Jak go napisać i skutecznie stosować w praktyce?
Czym Jest Kontrakt Rodzinny?
Kontrakt rodzinny to formalna umowa zawierająca warunki, jakie należy spełnić, aby otrzymać coś w zamian. Zawierają ją i akceptują wszyscy członkowie rodziny. Warto zaznaczyć, że ma on materialną formę (jest spisany jak prawdziwa umowa), co podnosi jego rangę i skuteczność.
Przygotowania do Spisania Kontraktu:
-
Narada Rodzinna: Rozpocznijmy od narady rodzinnej, podczas której wybieramy i przedyskutujemy problematyczne zachowanie dziecka. Koncentrujemy się na konkretnych przejawach problemu.
-
Określenie Zadania: Wybieramy jeden problem, który stanie się tematem umowy. Przekształcamy go w konkretne zadanie dla dziecka. Na przykład, „bałagan w pokoju” może zamienić się w zadanie „sprzątanie w swoim pokoju”.
-
Szczegółowe Określenie Czynności: Dokładnie opisujemy, jakie czynności mają być wykonane w ramach zadania, upewniając się, że są jasne dla dziecka. Im więcej szczegółów tym lepiej. Sprzątanie pokoju, może dla każdego z nas oznaczać coś innego. Warto to podzielić na poszczególne czynności jak ścielenie łóżka, poukładanie kredek do pudełka, ułożenie koszulek w szafce.
-
Wybór Nagród: Określamy, co rodzice zobowiążą się zaoferować dziecku w zamian za wykonane zadanie. Wpisujemy kto, co, kiedy, i jak.
-
Podpisanie Kontraktu: Na końcu obie strony, czyli rodzice i dziecko, podpisują kontrakt jako zobowiązanie do jego przestrzegania.
Codzienna Realizacja:
Codziennie sprawdzamy, czy dziecko wykonało zadanie zgodnie z umową. Regularna kontrola jest kluczowa dla skuteczności kontraktu.
Dopuszczenie Drobnych Odstępstw:
Warto uwzględnić drobne odstępstwa w kontrakcie, szczególnie w przypadku bardzo problematycznych zachowań. Daje to dziecku elastyczność i utrzymuje motywację do poprawy.
Kontrakty z Młodszymi Dziećmi
W przypadku młodszych dzieci, które nie potrafią czytać i pisać, kontrakty można sporządzać w formie obrazkowej, co ułatwia zrozumienie zapisów.
Zastosowanie kontraktu rodzinnego to skuteczna strategia w pracy nad trudnymi zachowaniami dzieci, wprowadzając jasne zasady, nagrody, i elastyczność potrzebną do osiągnięcia pozytywnych rezultatów.
Szczególnie polecam taką metodę wśród dzieci z ADHD, zaburzeniami koncentracji, w okresie buntu.