Borderline

Termin Borderline w dosłownym tłumaczeniu oznacza „z pogranicza” i jest jednym z rodzajów zaburzeń osobowości. Został on opisany już w XIX wieku, a według badaczy występuje u ok. 3 proc. populacji. Zaburzenie to negatywnie, a nawet destrukcyjnie, wpływa na życie własne i bliskich osób. I choćby z tego powodu warto wiedzieć jakie są jego objawy. Jak więc wygląda diagnostyka i leczenie Borderline? Oto wszystko, co należy o tym wiedzieć.

Czym jest Borderline i skąd się bierze?

Osobowość Borderline (BPD – borderline personality disorder) jest inaczej określana pogranicznym zaburzeniem osobowości, osobowością z pogranicza lub osobowością chwiejną emocjonalnie typu pogranicznego. Osoby dotknięte tym zaburzeniem są niestabilne emocjonalnie, a występujące u nich dolegliwości można przypisać zarówno do objawów psychotycznych, jak i nerwicowych.

Co ważne, Borderline nie jest chorobą, lecz zaburzeniem osobowości. Definiując BPD często podkreśla się, że jest to osobowość ze skłonnością do częstej zmiany nastroju, towarzyszącym poczuciem niespełnienia, pustki oraz lęku przed odrzuceniem. Osoby zmagające się z Borderline posiadają zaburzenia tożsamości oraz nie potrafią tworzyć stabilnych i stałych związków z innymi osobami, są nieufne i antyspołeczne. Uczucia, które towarzyszą osobowości Borderline to ciągły gniew, frustracja, wstyd, niepokój oraz skłonność do zachowań ryzykownych. Są też podatne na uzależnienie od hazardu, środków odurzających, a także częściej wpadają w zaburzenia odżywiania.

Przyczyny powstawania zaburzeń Borderline nie są do końca znane. Badacze wskazują, że wpływ na rozwój BPD mogą mieć czynniki genetyczne, środowiskowe oraz rodzinne, a także traumatyczne doświadczenia z przeszłości. Znane osoby z BPD to m.in. Marylin Monroe, Kurt Cobain, Britney Spears czy księżna Diana.

Jak rozpoznać Borderline?

Charakterystyczne dla osobowości Borderline jest ciągłe odczuwanie negatywnych emocji, wchodzenie w toksyczne relacje oraz częste kryzysy emocjonalne. Znajduje to zaś odzwierciedlenie w zachowaniu oraz sposobie myślenia takiej osoby, które są trudne zarówno dla niej samej, jak i jej otoczenia. Kluczowe dla poprawy jakości życia i funkcjonowania osoby z BPD jest rozpoznanie zaburzenia oraz zrozumienie jego istoty.

Objawy Borderline

Typowa dla zaburzenia osobowości Borderline jest chwiejność emocjonalna. Istnieje też wiele, charakterystycznych cech, które mogą wskazywać na BPD. Są to m.in.:

• impulsywność, częste napady gniewu, skłonność do autoagresji i samookaleczania się
• niestabilny, przejaskrawiony obraz samego siebie oraz otoczenia
• skłonność do manipulacji, kłamstwa, konfabulacji
• zaborczość i zazdrość związana z lękiem przed porzuceniem
• silne odczuwanie emocji takich jak wściekłość i gniew
• skrajne stany emocjonalne, labilność uczuciowa
• zachowania ryzykowne, uzależnienia, zaburzenia odżywiania.

Osoby z Borderline tworzą toksyczne związki, w których oczekują ciągłej adoracji. Negatywnie oddziałują na partnera oraz stosują szantaż emocjonalny, aby uniknąć porzucenia. Przemoc, próby samobójcze i groźby mają zaś zmusić partnera do pozostania w związku.

Diagnostyka i leczenie Borderline

Zdiagnozowaniem osobowości Borderline zajmują się specjaliści: psychiatrzy lub psycholodzy. Niezbędna jest do tego obserwacja pacjenta oraz szczegółowy wywiad. Kluczowy jest też kwestionariusz służący do oceny osobowości, a także wywiad kliniczny. Diagnostyka może też nieco się od siebie różnić, w zależności od zastosowanego rodzaju klasyfikacji Borderline (ICD-10 z podziałem na podytypy lub DSM-IV bez takiego podziału). 

PBD można łagodzić, zwiększając tym samym komfort życia osoby zmagającej się z tym zaburzeniem. Skuteczne leczenie pomoże ustabilizować emocje oraz zrozumieć powody swojego zachowania, jak też korzystnie wpłynie na relacje z innymi ludźmi. Jakie metody leczenia najczęściej stosuje się w przypadku Borderline?

• psychoterapię psychoanalityczną
• terapię poznawczo-behawioralną
• terapię TFT 
• farmakologię (leki przeciwpsychotyczne i przeciwdepresyjne)
• w skrajnych sytuacjach (np. w przypadku próby samobójczej) hospitalizację.

Metody oczywiście są każdorazowo dobierane do potrzeb danej osoby oraz specyfiki problemów, z jakimi się zmaga.

Borderline u bliskiej osoby – jak postępować?

Będąc blisko związanym z osobą z Borderline trzeba być świadomym, jak bardzo może to wpływać na wspólne życie. Osoby te mierzą się z trudnym zadaniem, a także często nie wiedzą jak zachowywać się wobec osobowości Borderline. Nieodpowiednie postępowanie może zaś doprowadzić na skraj załamania psychicznego, a także pozostawić ślad w postaci traumy. Jak temu zapobiec oraz sprawić, że relacja będzie udana? Kluczowe jest postawienie granic. Nie można brać odpowiedzialności za zachowanie osoby z Borderline oraz wchłaniać jej emocji. Wsparcie nie oznacza też zgody na zachowania agresywne. Najlepszą pomocą jest nakłonienie do terapii oraz umacnianie w słuszności decyzji o podjęciu leczenia.

Życie osoby z zaburzeniem osobowości Borderline jest naznaczone nieustannym zmaganiem się z własnymi emocjami. Ciągła niestabilność oraz wysoka intensywność uczuć i reakcji działają wyniszczająco oraz utrudniają codzienne funkcjonowanie. Jedynym na to sposobem jest poszukanie fachowej pomocy. Osoby z Borderline mogą prowadzić satysfakcjonujące życie, pracować, tworzyć związki i rodziny – muszą jednak nauczyć się rozumieć swoje emocje oraz panować nad nimi, do czego niezbędna jest terapia.